تخت‌جمشید، پایتخت باشکوه هخامنشیان، پر از بخش‌هایی است که از نظر هنری و تاریخی چشمگیرند. مهم‌ترین و زیباترین قسمت‌های آن عبارتند از:

۱. پلکان‌های ورودی آپادانا

با نقش‌برجسته‌های ظریف از سربازان ملل مختلف، هیئت‌های اعزامی، و گل‌های لوتوس که نشانگر شکوفایی و اتحاد امپراتوری است. هر نقش‌برجسته با دقت خارق‌العاده حکاکی شده.

۲. تالار آپادانا

تالار بزرگ با ۳۶ ستون عظیم، جایی که نمایندگان کشورها به حضور شاه می‌رسیدند. پایه ستون‌ها با نقوش گاو، شیر، و انسان پوشیده شده که شکوه قدرت هخامنشی را نمایش می‌دهد.

۳. دروازه ملل (دروازه خشایارشا)

ورودی مجلل با دو مجسمه محافظ بزرگ (هیولای بالدار) که اقتدار و معنویت را تداعی می‌کند. کتیبه‌هایی به سه زبان، پیام خوش‌آمدگویی به بازدیدکنندگان می‌دهند.

۴. تالار صدستون

یکی از بزرگ‌ترین تالارهای تخت‌جمشید با ستون‌های عظیم و نقوش شیر و گاو در حال نبرد، نماد قدرت و پیروزی.

۵. نقش‌برجسته‌های خشایارشا و داریوش

صحنه‌های نمادین شاه بر تخت، همراه با ولیعهد و بزرگان، که بیانگر نظم و ساختار سیاسی امپراتوری هستند.

۶. باغ‌ها و سکوهای سنگی اطراف

بر اساس شواهد تاریخی، این محوطه‌ها زمانی با باغ‌های سلطنتی و آبراه‌های زیبا احاطه شده بود که حال و هوایی باشکوه داشت.