اتحادیه اروپا رسماً مراحل تصویب «قانون جامع خودروهای خودران سطح ۴» را آغاز کرد؛ اقدامی تاریخی که زمینه‌ساز تحول بزرگ در صنعت حمل‌ونقل هوشمند جهانی خواهد بود. این طرح با هدف تعیین استانداردهای مشترک ایمنی، مسئولیت حقوقی و عملکرد فنی خودروهای خودران در خاک اروپا تدوین شده و از سوی کمیسیون حمل‌ونقل اتحادیه (ETC) به عنوان «نخستین چارچوب قانون جهانی تعامل هوش مصنوعی با جاده» توصیف شده است.

بر اساس پیش‌نویس قانون، خودروهای سطح ۴ باید حداقل شامل پنج لایه هوشمندی باشند: شناسایی محیطی نسل سوم، ارتباط Vehicle‑to‑Cloud، پیش‌بینی رفتار انسانی، سیستم تصمیم‌گیری اخلاقی (AI Ethics Core)، و الگوریتم کنترل خود‑تطبیق مسیر.

اتحادیه اروپا در این قانون، برای نخستین بار هوش مصنوعی خودرو را دارای “هویت محدود حقوقی” تعریف کرده است. این بدین معناست که در حوادث مسیر، مسئولیت تقسیم‌شده بین تولیدکننده، نرم‌افزار کنترل مرکزی و مالک خودرو تعیین می‌شود.

همچنین تمام خودروهای سطح ۴ باید در سامانه EU Auto AI Registry ثبت شوند تا الگوریتم‌های تصمیم‌گیری آنها به‌صورت شفاف قابل بررسی و ممیزی اخلاقی باشند. این بخش عملاً نخستین گام برای تحت نظارت قراردادن هوش مصنوعی راننده در جهان به حساب می‌آید.

قانون جدید علاوه بر مسائل حقوقی، شامل الزام شرکت‌ها به به‌روزرسانی امنیت سایبری هفتگی، حفاظت از داده‌های رفتاری راننده و قابلیت خاموشی اضطراری انسانی (Human Override Standard) است.

شرکت‌های بزرگ خودروسازی از جمله مرسدس‌بنز، بی‌ام‌و، فولکس‌واگن، تسلا و رنو ضمن استقبال از ساختار قانون اروپا، اعلام کردند بخش زیادی از خودروهای آینده‌ خودران‌شان از هم‌اکنون با استانداردهای سطح ۴ تطبیق داده شده‌اند.

آلمان و فرانسه پیشتاز اجرای آزمایشی این دستورالعمل تا پایان سال ۲۰۲۵ خواهند بود و انتظار می‌رود از سال ۲۰۲۷، مجوز رسمی تردد خودران‌های سطح ۴ در تمامی شهرهای عضو صادر شود.

از سوی دیگر، پارلمان بریتانیا و مجمع حمل‌ونقل سوئد پیشنهاد داده‌اند نسخه مشابهی از همین قانون برای کشورهای غیرعضو اتحادیه نیز تدوین شود تا از آن به‌عنوان “قانون جهانی خودران‌ها” (Global Autonomous Act) یاد شود.

بر اساس برآورد مؤسسه حمل‌ونقل اروپا، تصویب کامل این قانون می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ باعث کاهش ۴۰٪ تصادفات انسانی و صرفه‌جویی حدود ۵۵ میلیارد یورو در هزینه‌های بیمه و نگهداری شود.

در پردازش‌های شهری نیز خودروهای سطح ۴ قادر خواهند بود به شکل گروهی عمل کنند و از طریق شبکه AI Road Link ترافیک را در زمان واقعی متعادل سازند. سازمان‌های سبز اروپا نیز از این قانون به‌عنوان گامی موثر در کاهش آلودگی ناشی از توقف‌های غیرضروری خودروها یاد کردند.

پیش‌نویس فعلی قانون در مرحله بررسی کمیسیون‌های تخصصی است و انتظار می‌رود تا پاییز ۲۰۲6 نهایی و از تابستان ۲۰۲7 به اجرا درآید. با تصویب این طرح، اروپا عملاً نخستین حوزه قضایی جهان خواهد بود که خودران‌های سطح ۴ را به رسمیت قانونی می‌شناسد.